Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Kenya,

Katibu wa Baraza la Mawaziri wa Hazina ya Kitaifa,

Makatibu wa Baraza la Mawaziri pamoja nasi leo,

Makatibu Wakuu waliopo,

Wenyeviti na Watendaji Wakuu wa Vyama mbalimbali,

Wageni maarufu,

Wafanyakazi wa KRA,

Wanawake na wanaume.

Mtukufu Mheshimiwa,

Kwa niaba ya Bodi na wafanyikazi wa Mamlaka ya Mapato ya Kenya, ningependa kutoa shukrani zetu kwa uwepo wenu hapa ili kusimamia shughuli hii muhimu katika Kalenda yetu ya Kitaifa, tunapowatambua na kuwatuza walipa kodi mashuhuri kutoka sekta mbalimbali za uchumi.

Mtukufu Mheshimiwa,

Umesimamia tukio hili mara kwa mara tangu ulipoingia madarakani, jambo ambalo linathibitisha utamaduni ulioanzishwa sasa, ambapo Mkuu wa Nchi anaongoza katika kusherehekea Walipakodi wote? Siku. Tutaendelea kujibu imani iliyoonyeshwa na uwepo wako kwa kuchukua hatua zote zinazohitajika ili kuhakikisha kwamba wale tunaowahudumia, wanapata huduma bora zinazowahimiza kukubali kufuata kodi.

Tukio hili ni hitimisho la mfululizo wa shughuli za mwezi mzima zinazounda Walipakodi? Mwezi. Walipakodi? Mwezi hufanyika kila mwaka kila Oktoba na umejitolea kuthamini walipa kodi wote kwa jukumu muhimu wanalotekeleza katika ajenda ya maendeleo ya taifa hili.

Kama ilivyo desturi, KRA inathamini walipa kodi kwa njia tofauti mwezi mzima. Baadhi ya shughuli kuu hii walipa kodi? Mwezi unajumuisha uanzishaji wa asubuhi na mapema, kliniki za ushuru, ziara za walipa kodi, Mkutano wa Ushuru na Mipango ya Uwajibikaji kwa Jamii. Nina hakika wengi wenu mmekutana na wafanyakazi wa KRA asubuhi na mapema, mwezi huu, wakati wa Wiki ya Huduma kwa Wateja. Pia tumewatembelea wengi wenu kwenye maeneo yenu ya kazi ili tu kutoa shukrani zetu kwa jukumu muhimu mnalotekeleza katika nchi hii. Kwa ufupi, tunakuambia kuwa KRA inakuthamini kwa vyovyote na kwamba juhudi zako hazikosi.

Tofauti na miaka ya nyuma, hatukushikilia Walipakodi? Siku katika 2017 kutokana na mazingira ya kisiasa basi. Ni kwa sababu hii kwamba Walipa Kodi wa 2018? Siku itakuwa sherehe ya tuzo mbili ambapo tutawatunuku walipa kodi mashuhuri wa 2017 na 2018. Sisi katika KRA tunaamini kwamba mtu ambaye anahisi kuthaminiwa atafanya zaidi ya ilivyotarajiwa na ni kwa sababu hii kwamba tunatoa shukrani zetu.

Mtukufu Mheshimiwa,

Walipa Kodi wa 2018? Mwezi umesisitizwa kwenye mada; Kupanua Msingi wa Kodi ili Kuwasha Ajenda Nne Kuu. Katika KRA, tunaelewa kazi iliyo mbele yetu katika suala la kukusanya mapato ili kufanya mpango wa maendeleo wa Ajenda Nne Kuu kuwa ndoto.

Ningependa kuwahakikishia kuwa KRA imejitolea kikamilifu kufanya hatua ya ziada kuwezesha ufadhili wa mradi huu mkubwa na kutimiza ndoto ya nchi hii.

Ili kufanikisha hili, tumeanza upanuzi wa msingi wa kodi kama mojawapo ya hatua za kimkakati za kuimarisha uhamasishaji wa mapato chini ya mpango wa kuimarisha mapato katika mpango wetu wa kuleta mapato zaidi.

KRA imetanguliza matumizi ya teknolojia ili kuwezesha vyema ukusanyaji wa ushuru. Kwa upande wa Forodha, Mfumo wa Simba unabadilishwa na kuwekwa jukwaa tendaji zaidi linalojulikana kama Mfumo Unganishi wa Usimamizi wa Forodha (iCMS), ambao utasaidia kutatua changamoto zinazoweza kuzuilika.

Mengi ya moduli za mfumo tayari ziko katika hatua ya majaribio na KRA inajiandaa kwa uzinduzi. Mojawapo ya mafanikio makubwa na ya haraka kwa KRA na waagizaji bidhaa mara tu mfumo utakapotekelezwa ni kupunguzwa kwa muda wa kuidhinisha bidhaa. iCMS itawezesha Kenya kufanya kazi kwa kanuni bora za ulimwengu katika usimamizi wa Forodha. Kando na kuimarishwa kwa ufanisi, iCMS itawezesha KRA kuleta mapato zaidi katika hifadhi ya mapato ya kitaifa.

Mtukufu Mheshimiwa,

Jukwaa lingine la kiteknolojia chini ya usimamizi wa Forodha ambalo limebadilisha shughuli zetu ni Mfumo wa Kikanda wa Kufuatilia Mizigo ya Kielektroniki uliofupishwa kama RECTS. Tangu kuzinduliwa kwake mnamo Machi 2017, KRA imepata manufaa makubwa kuhusiana na ufuatiliaji na ufuatiliaji wa shehena za usafirishaji. Miaka kadhaa nyuma, Kenya ilikuwa ikikabiliana na tishio la utoroshwaji na utupaji wa mizigo ambayo ilisababisha hasara kubwa ya mapato ya serikali kwa kukwepa kulipa kodi. RECTS huwezesha KRA na wasimamizi wenzao wa mapato nchini Uganda na Rwanda kuwa na mwonekano wa wakati halisi wa mizigo inayosafirishwa na kuhakikisha kuwa shehena hiyo inafika salama kulengwa kulingana na hati za usafirishaji.

Kwa kujiendesha kwa michakato muhimu, ikijumuisha maamuzi juu ya uthamini wa mizigo, KRA inatarajia kuona ukusanyaji bora wa mapato na uwezeshaji wa biashara kwa ufanisi zaidi.

KRA ina mipango ya kina ya kuimarisha mapato inayolenga kupanua wigo wa ukusanyaji wa ushuru wa ndani. Hayo yamesemwa, hata baada ya kuzinduliwa kwa mpango wa mapato ya kukodisha yaliyorahisishwa, KRA ina habari kwamba idadi ya wamiliki wa nyumba katika hifadhidata yetu haiakisi idadi halisi ya wamiliki wa nyumba mashinani. Kwa mtazamo huu, tunalenga kuajiri wamiliki wa nyumba zaidi ya 66,000 ifikapo mwaka wa 2021. Ili kufanikisha hili, tutategemea ripoti za kijasusi ili kutambua wasanidi programu wasiotii sheria, matumizi ya data ya wahusika wengine na usimamizi wa kuzuia katika mashamba yenye msongamano mkubwa, miongoni mwa hatua nyingine za kimkakati. .

Hatua zingine za uboreshaji wa mapato chini ya ushuru wa ndani ni pamoja na programu iliyoimarishwa ya deni na uzingatiaji wa data. Tunatarajia kukusanya Ksh 97 Bilioni za ziada katika ushuru wa ndani katika utekelezaji kamili wa programu.

Mtukufu Mheshimiwa,

Kichocheo kingine kikuu cha ukuaji wa mapato itakuwa utekelezaji wa asilimia 15 ya ushuru wa kutegemewa ambao utachukua nafasi ya utaratibu wa sasa wa ushuru wa mauzo. Napenda kumshukuru Katibu wa Baraza la Mawaziri wa Hazina ya Kitaifa kwa pendekezo hili katika Taarifa yake ya Bajeti ya mwezi Juni. Idadi kubwa ya wafanyabiashara wadogo ambao waliachwa nje ya mabano ya ushuru wa mauzo sasa watakuwa na mahali pa kutaja nyumbani. Lengo letu ni kuleta zaidi ya walipa kodi milioni 1.56 wenye vibali vya biashara moja ambao hawakujumuishwa katika utaratibu wa ushuru wa mauzo. Tuna matumaini kuwa kuanzishwa kwa ushuru wa kutegemewa kutaongeza ukusanyaji wa mapato. Kufikia hili, ningependa kuwasihi washikadau wote wanaohusika kuanzia wafanyabiashara hadi serikali za kaunti na watunga sera wote kwa jumla watilie mkazo utekelezwaji wa utaratibu huu mpya wa ushuru.

Ili kuboresha ushirikiano wetu na mwingiliano na walipa kodi, tumewekeza pia katika zana ya kisasa ya uhusiano na wateja, suluhisho la Usimamizi wa Uhusiano wa Wateja (CRM) linalopangishwa katika kituo chetu cha mawasiliano. Kupitia CRM, sasa tunasajili wastani wa zaidi ya simu 40,000 kwa mwezi kutoka kwa walipa kodi wanaotafuta huduma mbalimbali. KRA pia ina uwepo thabiti mtandaoni kwenye majukwaa ya mitandao ya kijamii yenye wastani wa zaidi ya mwingiliano 95,000 kila mwezi. Tunatarajia takwimu hizi zitaendelea kukua haswa baada ya kutekelezwa kikamilifu kwa mfumo.

Kuna mipango mingi zaidi ya muda mrefu, ya muda wa kati na muda mfupi tuliyo nayo ili kuboresha usimamizi wa ushuru nchini Kenya. Kando na matumizi ya teknolojia, KRA inapitia mzunguko thabiti wa mabadiliko kwa sasa ambao unalenga kuongeza ufanisi wa utendaji kazi na pia kuhakikisha viwango bora vya tasnia. Katika miaka michache ijayo, tutakuwa tukiangalia KRA tofauti kabisa. Kwa kuimarishwa kwa ufanisi wa kiutendaji kama ilivyojumuishwa katika ajenda ya mabadiliko inayoendelea, tuna matumaini kwamba mazingira ya uhamasishaji na ukusanyaji wa mapato katika nchi hii yatabadilishwa kabisa.

Wakati wa Mwezi wa Mlipakodi, tulijadili mada mbalimbali ambazo ni pamoja na: kupanua ufikiaji wa soko kwa ajili ya kuimarisha mapato, kuongeza kasi ya ukuaji wa ushindani wa sekta ya viwanda na pia kodi katika sekta zinazoibuka kama vile biashara ya uchimbaji na elektroniki.

Ninaamini kuwa mashauri yaliyofanywa yalitoa suluhu za kuimarisha na kuunga mkono jukumu la KRA katika Usimamizi wa Ushuru na Forodha kwa Ajenda Nne Kuu.

Zaidi ya hayo, KRA imekuwa ikifikiria kuanzisha elimu ya ushuru katika mfumo wa elimu wa Kenya kwa muda. KRA na Taasisi ya Ukuzaji Mtaala ya Kenya (KICD) kwa hivyo zimeshirikiana kujumuisha elimu ya ushuru katika mtaala wa mfumo wa elimu wa Kenya na KICD iliwasilisha ripoti hiyo kwa KRA wakati wa Mkutano wa 4 wa Ushuru wa Kila Mwaka.

Ripoti hiyo ilifichua kwamba kuna haja ya asilimia 95 ya kuingizwa kwa elimu ya kodi katika mtaala mpya wa ujuzi ili kuwapa wanafunzi ujuzi unaohitajika wa kodi.

Mtukufu Mheshimiwa,

Ninapohitimisha, napenda kuwapongeza walipakodi wote ambao wanatazamiwa kutunukiwa leo. Nchi hii haiwezi kukushukuru vya kutosha kwa mchango wako muhimu. Pia ningependa kutuhimiza sisi sote kama walipakodi kuzingatia sheria kila wakati. Kama mtu mmoja alisema, gharama ya kufuata ni nafuu sana. Kinyume chake pia ni kweli. Ili kuhitimisha matamshi yangu ningependa kuwathibitishia ninyi nyote kujitolea kwetu kwa kuwezesha walipakodi kwa madhumuni ya kuendelea kukuza utamaduni wa kufuata sheria miongoni mwetu sote.

Napenda kukushukuru kwa mara nyingine tena Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa kufanikisha tukio hili. Pia ninaishukuru Bodi ya KRA na wafanyikazi kwa kuendelea kujitolea kwa wito wetu wa kazi

Asante sana kwa hadhira yako.

Mungu akubariki!

JK Njiraini, CBS

KAMISHNA MKUU