Sheria ya Marekebisho ya Sheria za Kodi, 2020 ya tarehe 25^th Aprili 2020 ilianzisha safu ya hatua za kifedha, zinazolenga kuwaokoa Wakenya dhidi ya athari mbaya za kiuchumi za Janga la Covid-19.

Miongoni mwa hatua hizi ni kupunguza kiwango cha juu cha Ushuru wa Mapato ya Kibinafsi kutoka 30% hadi 25%, misamaha ya kodi kwa mapato ya chini ya KShs. 24,000 kwa mwezi na ongezeko la unafuu wa kibinafsi wa kila mwezi kutoka KShs. 1,408 hadi KShs. 2,400 kila mwezi au KShs. 16,896 hadi KShs. 28,800 kwa mwaka mtawalia.

Bendi zifuatazo za ushuru za PAYE zilianza kutumika tarehe 1^st Aprili 2020 kwa ushuru wa mapato ya ajira yaliyopatikana kati ya Aprili na Desemba 2020:

Bendi za Ushuru za PAYE                                                                         Kiwango cha Kodi

Kwa mara ya kwanza Ksh 24,000 (288,000 pa) 10%

Ksh 16,667 zinazofuata (200,000 pa) 15%

Ksh 16,667(200,000 pa) inayofuata 20%

Kwa mapato yote yanayozidi Ksh 57,334 (688,000 pa) 25%

Kulingana na kanda za ushuru zilizo hapo juu, mtu ambaye alipata mshahara unaotozwa ushuru wa KShs. 100,000 mnamo Desemba 2020; jumla ya PAYE iliyokatwa kwa mwezi huo ilikuwa Ksh. 16,499.95.  Mshahara huo huo Ksh. 100,000.00 ingevutia PAYE ya Kshs. 22,656.26 kama si misaada iliyoanzishwa Aprili 2020.

Viwango vya Ushuru wa Mapato ya Mtu Binafsi vilirekebishwa zaidi kupitia Sheria ya Kodi (Marekebisho) (Na.2) Sheria ya 23^rd Desemba 2020.

Marekebisho makubwa chini ya sheria hii yalikuwa kufutwa kwa bendi za ushuru za 15% na 20%, na kubakiwa na bendi 3 tu. Hata hivyo, mkanda mpana wa 10% na unafuu wa kibinafsi wa kila mwezi wa Kshs. 2,400 zilizotekelezwa Aprili 2020 zilihifadhiwa. Zaidi ya hayo, wafanyakazi wanaopata chini ya KShs. 24,000 kila mwezi bado hawajalipa ushuru. Tarehe ya mwisho ya kuwasilisha marejesho ya PAYE na kufanya malipo inasalia kuwa tarehe 9 au kabla ya tarehe^th siku inayofuata mwisho wa kila mwezi. Marejesho ya kwanza ya PAYE na malipo chini ya viwango vipya vya PAYE yanadaiwa kufikia tarehe 9^th Februari 2021.

Kwa hivyo viwango vifuatavyo vya ushuru vinatumika kwa mapato ya mtu binafsi kuanzia 1^st Januari 2021;

Bendi za Ushuru za PAYE                                                                                      Kiwango cha Kodi

Kwa Ksh 24,000 za Kwanza kwa mwezi (288,000 pa) 10%

Kwa Ksh 8,333 zinazofuata kwa mwezi (100,000 pa) 25%

Kwa mapato yote yanayozidi Ksh 32,333 kwa mwezi (388,000 pa) 30%

Kwa kutumia mfano huo wa mtu anayepata Kshs. 100,000 kwa mwezi, PAYE chini ya viwango vya kodi vilivyorekebishwa ni Kshs.  22,383.35

Hatua zilizorekebishwa zinalenga kuongeza mapato ili kusaidia mipango ya serikali na kukuza ukuaji wa uchumi.

Cynthiah Kerubo Oigara

Afisa Elimu ya Kodi